لوله مانیسمان به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع لوله، در بخش‌های مختلف صنعت، برای ذخیره و انتقالات سیالات مورد استفاده قرار میگیرد. لوله‌ها از حیث جنس، کاربرد، نحوه‌ی ساخت و نحوه اتصالات در دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در سال‌های اخیر با توجه به رشد سریع ساخت و ساز و تاسیسات و تقاضای بالای صنایع، انواع لوله با افزایش حجم تولید مواجه بوده است.
لوله مانیسمان چیست و چه کاربردی دارد؟
لوله‌ها که به دو دسته‌ی کلی آهنی و غیرآهنی تقسیم می‌شوند. هر کدام دارای زیرمجموعه‌هایی هستند که به فراخور کاربرد، با تیراژ متفاوت تولید همراه هستند. در این میان با توجه به منابع معدنی موجود در کشور، تولیدات آهنی و فولادی در ایران دارای جایگاه ویژه‌ای هستند. لوله مانیسمان که زیرمجموعه لوله‌های فولادی محسوب می‌شوند، به دلیل کاربرد بالا در صنایع نفت و گاز، برای بسیاری از سرمایه گذاران در این حوزه اهمیت و جذابیت دارد.
تعریف لوله مانیسمان یا بدون درز
از لحاظ روش ساخت، لوله‌ها به دو دسته‌ی لوله های بدون درز (Seamless) و لوله های درزدار یا درز جوش (welded pipe) نیز گروه‌بندی می‌شوند. در ساخت انواع لوله های درزدار ابتدا ورق فولادی به شکل لوله فرم داده می‌شودشده و سپس محل درزها بوسیله جوش بهم متصل می‌شوند. جوش محل درزها می‌تواند بدون الکترود (ERW) بوده و از انواع جوشکاری الکتریکی مقاومتی و یا جوشکاری القایی فرکانس بالا باشد. همچنین عملیات جوشکاری می‌تواند با استفاده از الکترود (DSAW) انجام شود. لوله مانیسمان، هیچگونه درز جوش و شکافی نداشته و سطح داخلی و خارجی آن‌ها کاملا یکپارچه است.
تاریخچه لوله مانیسمان
رینهارد و مکس مانیسمان، برادران آلمانی بودند که نخستین بار در سال ۱۸۸۶ موفق به ابداع روش تولید لوله های بدون درز شدند. بین سال‌های ۱۸۸۷ تا ۱۸۸۹ میلادی با چندین شرکت تجاری مختلف آلمان، بوهمیا، لاندور و ولز وارد شراکت شدند و کارخانه استارتاپی خود را در سال ۱۸۹۰ در برلین راه‌اندازی کردند. از سال ۱۸۹۳، بخش مرکزی و اصلی کارخانه به مرکز صنایع لوله یعنی دوسلدورف منتقل شد و با نام Mannesmannröhren-Werke به فعالیت حرفه‌ای خود ادامه داد. مانیسمان یک برند معتبر است که چون به عنوان اولین لوله بدون درز (Seamless) وارد شده در ایران شناخته می‌شود، این نوع لوله با این اسم کمپانی در بازار ایران شناخته می‌شود
دو روش تولید لوله مانیسمان را ذکر می کنیم :
ریخته‌گری گریز از مرکز
فلز مذاب به درون قالب چرخان هدایت می‌شود و با توجه به ساختار دستگاه و میزان نیروی گریز از مرکز وارد شده، فلز مذاب به سمت دیواره‌های قالب هجوم برده و انجماد نیز در همین حین از دیواره‌های قالب شروع می‌شود. ضخامت نهایی دیواره لوله تولیدی هم تابعی از حجم مذاب اولیه‌‌ی ورودی و همچنین میزان دور بر دقیقه‌ی موتور دستگاه و میزان نیروی اعمالی است. نکته قابل ذکر در این روش، بحث سیالیت فولاد مذاب است. فولاد در حالت مذاب دارای ویسکوزیته و چسبندگی پایین‌تر و سیالیت و روندگی بیشتر است و روش ریخته گری گریز از مرکز برای ساخت لوله نیازمند کنترل‌های محیطی و دستگاهی فراوانی است. با توجه به سیالیت مذاب فولاد، در حال حاضر این روش در ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
نورد و اکستروژن شمش‌های فولادی
یک قطعه شمش فولادی را گرم کرده و سپس با واردشدن سنبه میله‌ای نوک تیز به مرکز شمش گداخته‌شده، لوله بدون درز ایجاد می‌شود. در گام بعد با غلتک‌های مخصوص لوله را تحت نورد و کشش قرار می‌دهند تا ضخامت، قطر و طول مورد نظر بدست آید. در نهایت پس از تولید، این نوع لوله‌ها تحت عملیات حرارتی و تنش‌گیری قرار می‌گیرند. بطور معمول در صنعت از این روش که به روش مانیسمان معروف است، استفاده می‌شود.
